1. Historia jako nauka.
Pojecia: zródlo pisane (opisowe); zródlo aktowe (normatywne); zródlo epistolarne (listowe); zródlo ikonograficzne; zródlo statystyczne (np. wykres); zródlo kartograficzne (mapa); zródlo materialne (rzeczowe); zródlo wykopaliskowe; budowle (architektonika); prehistoria; historia;
- Tabela z liczbowymi wynikami badan spolecznych na temat sytuacji materialnej Polaków w 2002 roku, jest przykladem zródla statystycznego .......
- Mapa Polski przedstawiajaca wielkosc miast w Polsce w 1935 roku, jest przykladem zródla ikonograficznego .......
- Prehistoria zajmuje sie badaniem dziejów ludzkosci z czasów, gdy nie bylo jeszcze zródel pisanych .......
- Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z 1997 roku jest przykladem zródla pisanego-historiograficznego .......
- Atenski Erechtejon jest obiektem architektonicznym .......
Zadania prawda - falsz:
2. Najdawniejsze dzieje czlowieka.
Chronologia: Ok. 5 mln - ok. 40 tys. p.n.e.
Pojecia: antropogeneza; kreacjonizm; darwinizm (ewolucjonizm); hominizacja; homo habilis;
homo erectus; neandertalczyk; homo sapiens sapiens.
Postacie: Karol Darwin.
- Antropogeneza to powstanie i rozwój gatunku ludzkiego .......
- Homo habilis to czlowiek zreczny .......
- Homo erectus to czlowiek wyprostowany .......
- Nazwa Neandertalczyka pochodzi od nazw rzeki w Niemczech, gdzie odkryto szczatki tego czlowieka .......
- Za kolebke ludzkosci uwaza sie kontynent afrykanski .......
Zadania prawda - falsz:
3. Czlowiek zmienia sposób zycia - rewolucja neolityczna.
Chronologia: 8 tys. p.n.e.
Pojecia: epoka kamienie (paleolit, mezolit, neolit); epoka brazu; epoka zelaza; homo sapiens sapiens; Zyzny Pólksiezyc; rewolucja neolityczna; Lascaux; Altamira.
Inne: skutki rewolucji neolitycznej; kolejne wynalazki: kolo; garncarstwo, radlo, zastosowanie zwierzat do prac polowych i innych.
- Mezolit to nazwa srodkowej epoki kamienia .......
- Tak zwany Zyzny Pólksiezyc obejmowal tereny Mezopotamii, Syrii i Palestyny .......
- Nazwa Zyznego Pólksiezyca jest synonimem obszarów, gdzie udomowiono zwierzeta i rozpoczeto uprawe zbóz .......
- Braz jest stopem miedzi i cynku .......
- Lascaux i Altamira to nazwy jaskin, w których znajduja sie prehistoryczne malowidla .......
Zadania prawda - falsz:
4. Starożytna Mezopotamia.
Chronologia: XVIII w. p.n.e., 587 p.n.e., 539 p.n.e.
Pojecia: irygacja; Eufrat; Tygrys; Sumerowie; teokracja; zigguraty; Babilon; Babilonia;
kodeks hammurabiego; prawo talionu (równej odplaty); pismo klinowe; Asyria; Niniwa; niewola babilonska.
Postacie: Hammurabi; Nabuchodonozor II; Cyrus II Wielki.
Inne: osiagniecia cywilizacji mezopotamskiej (pismo, kolo).
- Hammurabi stal na czele plemienia Amorytów .......
- Zigguraty to piramidy stozkowe, na których wzorowali sie Egipcjanie .......
- Miasto Babilon polozone bylo nad Tygrysem .......
- W Mezopotamii obowiazywal politeizm .......
- Za panowania Nabuchodonozora II rozpoczela sie niewola babilonska Zydów.......
Zadania prawda - falsz:
5. Starożytny Egipt.
Chronologia: Ok. 3000 p.n.e., 1286 p.n.e.
Pojecia: Egipt Górny; Egipt Dolny; zjednoczenie Egiptu; Nil; faraon; wezyr; Memfis; Teby;
nom-nomarcha; wladza despotyczna; mastaba; piramida; Dolina Królów; Giza; pismo
demotyczne; pismo hieratyczne; pismo hieroglificzne; kamien z Rosetty;
politeizm; antropomorfizm; zoomorfizm; Horus; Ra; Ozyrys; Aton; Hetyci; Kadesz;
rydwany.
Postacie: Narmer (Menes); Dzoser; Cheops; Chefren; Mykerinos; Echnaton (Amenhotep IV); Nefretete; Ramzes II; Jean Champollion.
Inne: ustrój spoleczny Egiptu; wierzenia Egipcjan; osiagniecia cywilizacji egipskiej (kalendarz, pismo, budownictwo).
- Wladca, który zjednoczyl Egipt byl faraon Dzoser .......
- Pod Kadesz Egipcjanie walczyli z Hetytami .......
- Kamien z Rosetty przyczynil sie do odczytania pisma hieroglificznego .......
- Ozyrys byl bogiem opiekujacym sie rzemieslnikami .......
- Faraon Amenhotep IV wprowadzil w Egipcie monoteizm .......
Zadania prawda - falsz:
6. Starożytne Indie.
Chronologia: 2 tys. p.n.e.
Pojecia: Indus; Ganges; Ariowie; kasty; braminizm; hinduizm; buddyzm; Wisznu; Sziwa;
nirwana; reinkarnacja; sanskryt.
Postacie: Budda.
Inne: system kastowy; cyfry (arabskie).
- Przynaleznosc do kasty w Indiach byla dziedziczona w rodzinie .......
- Sanskryt byl rodzajem pisma uzywanym w Indiach .......
- Pojecie Nirwany jest kojarzone z Hinduizmem .......
- Budda to inaczej przebudzony .......
- Za glównych twórców kultury indyjskiej i systemu spolecznego uchodza Ariowie .......
Zadania prawda - falsz:
7. Starożytne Chiny.
Chronologia: III w. p.n.e.
Pojecia: Huang-ho; Jangcy; cesarz; wielki mur; konfucjanizm; taoizm.
Postacie: Konfucjusz; Lao-Tsy.
Inne: osiagniecia cywilizacji chinskiej (papier, porcelana, proch strzelniczy).
- Huang-ho to inaczej zólta rzeka .......
- Cesarz w Chinach nazywany byl synem niebios .......
- Jangcy to inaczej niebieska rzeka .......
- Wielki Mur chronil Chiny od najazdów z poludnia .......
- Pekin polozony jest nad rzeka Huang-ho .......
Zadania prawda - falsz:
8. Dzieje Izraelitów.
Chronologia: XI w. p.n.e., X w. p.n.e.
Pojecia: Palestyna; Jordan; królestwo Izraela; Filistyni; Jerozolima; swiatynia Salomona; niewola babilonska; judaizm; Stary Testament; Talmud; Tora; prorocy.
Postacie: Abraham; Mojzesz; Saul; Dawid; Salomon.
- Judaizm opiera sie wylacznie na Starym Testamencie .......
- Przejscie przez Morze Czerwone zwiazane jest z koncem niewoli babilonskiej .......
- Plemiona izraelskie zjednoczyl Saul .......
- Pojecie diaspory zwiazane jest z rozproszeniem po swiecie i emigracja Izraelitów .......
- ¦wiatynie Salomona zburzyli rzymianie w I wieku .......
Zadania prawda - falsz:
9. Pierwsze cywilizacje - podsumowanie.
Zagadnienia: rola wielkich rzek w powstawaniu pierwszych cywilizacji; powstanie i organizacja panstwa: wladza-administarcja-wojsko; oparcie sie panstwa na miastach; spoleczny podzial ról i hierarchia; wynalazek pisma (piktograficzne, ideograficzne, fonetyczne) i jego rola w panstwie; system wierzen; handel.
10. Grecja minojska i mykenska.
Chronologia: 2 tys. p.n.e.
Pojecia: Kreta; Knossos; pismo linearne A; mitologia (Minos, Minotaur, Ariadna, Tezeusz,
Dedal, Ikar); Achajowie; Mykeny; pismo linearne B; Dorowie.
Postacie: M. Ventris, J. Chadwick.
Inne: przejecie przez Greków pisma spólgloskowego od Fenicjan i dodanie do niego samoglosek.
- Cywilizacja minojska rozwijala sie na Krecie i poslugiwala sie pismem linearnym B .......
- Cywilizacje mykenska stworzyli Dorowie .......
- Pismo linearne B nie zostalo dotychczas odczytane .......
- Mykeny polozone sa niedaleko Aten .......
- Wladca Myken byl Agamemnon .......
Zadania prawda - falsz:
11. Polis greckie i Wielka Kolonizacja.
Chronologia: VIII-VI w. p.n.e.
Pojecia: Hellada; Hellenowie; polis; metropolia-kolonia; monarchia; tyrania; oligarchia;
demokracja; agora.
Inne: przyczyny i skutki Wielkiej Kolonizacji; obszar Wielkiej Kolonizacji; typy
ustrojów miast greckich.
- Wielka Kolonizacja grecka rozpoczela sie w VIII w. p.n.e .......
- Podczas Wielkiej Kolonizacji Grecy rywalizowali z Fenicjanami .......
- Wielka Kolonizacja nie objela basenu Morza Czarnego .......
- Tyrania to ustrój, w którym wladze sprawuje waska grupa osób .......
- Kartagina zostala zalozona przez Greków .......
Zadania prawda - falsz:
12. Ateny.
Chronologia: VII w. p.n.e., VI w. p.n.e., V w. p.n.e.
Pojecia: Attyka; kodyfikacja praw (Drakon); strz asniecie
dlugów (Solon); nowy podzial terytorialny i poczatki demokracji (Klejstenes);
Zgromadzenie Ludowe (Eklezja); Rada Pieciuset; prytania; prytanowie; trybunaly
sadownicze; kolegium strategów; strateg; demagog; ostracyzm; ostrakon.
Postacie: Drakon; Solon; Klejstenes; Perykles.
- W V w. p.n.e. wprowadzono zaplate za pelnienie urzedu (np. sedziego) w Atenach .......
- Urzad stratega mozna bylo pelnic tylko jeden raz .......
- Sedziowie w Atenach byli wybierani sposród obywateli przez losowanie .......
- Portem morskim Aten byl Pireus .......
- Ostracyzm byl stosowany w Atenach raz w roku .......
Zadania prawda - falsz:
13. Sparta.
Pojecia: Lakonia; Spartiaci (Spartanie); periojkowie; heloci; 2 królów; Zgromadzenie
Ludowe (Apella); Geruzja; Eforowie; hoplita; falanga; sparta nskie
wychowanie; lakoniczna wypowiedz.
Postacie: Likurg.
- Geruzja (rada starszych) skladala sie z 2 królów i 28 wybranych Spartan, spelniajacych cenzus wieku .......
- Heloci to chlopi zalezni od Spartan .......
- Pojecie lakonicznej wypowiedzi oznacza dluga i kwiecista mowe .......
- Pojecia spartanskiego wychowania oznacza surowe traktowanie .......
- Likurg byl legendarnym prawodawca Sparty .......
Zadania prawda - falsz:
14. Wojny grecko-perskie.
Chronologia: 499 p.n.e., 490 p.n.e., 480 p.n.e. (2) *, 479 p.n.e., 449 p.n.e. *liczba w nawiasie oznacza ilosc waznych wydarzen w danym roku, w tym przypadku bitwy pod Termopilami i Salmina.
Pojecia: powstanie jonskie; Miliet; Maraton; Termopile; Salamina; Plateje; triera; Delos; Atenski Zwiazek Morski (zwiazek delijski); pokój Kaliasza.
Postacie: Dariusz I; Datys i Artafernes; Militiades; Kserkses; Leonidas.
Inne: Persja: satrapia (satrapowie), Niniwa, Suza, Persepolis.
- Bitwa pod Maratonem byla bitwa morska .......
- Powstanie jonskie to powstanie poleis greckich w Azji Mniejszej przeciwko Persom .......
- W ostatniej fazie bitwy w wawozie termopilskim pod wodza Leonidasa walczyli jedynie Spartanie .......
- Zwiazek delijski przyczynil sie do hegemonii Aten zarówno na morzu jak i w calej Helladzie .......
- Pokój Kaliasza konczacy wojny grecko-perskie byl korzystny dla Greków .......
Zadania prawda - falsz:
15. Wojna peloponeska.
Chronologia: 431-404 p.n.e., 405 p.n.e.
Inne: przyczyny i przebieg wojny peloponeskiej; skutki wojny peloponeskiej.
- Wojna peloponeska toczyla sie pomiedzy Atenami i Sparta o hegemonie w Helladzie .......
- Przez dlugi czas wojny zadna ze stron nie mogla zapewnic sobie przewagi nad przeciwnikiem i pokonac go .......
- W wojnie Ateny dominowaly na morzu, a Sparta na ladzie .......
- Wojne wygrala Sparta, zapewniajac sobie przewage poprzez pomoc Persji .......
- 5. Do decydujacej bitwy na ladzie doszlo w 405 r. p.n.e. pod Ajgospotamoj .......
Zadania prawda - falsz:
16. Kultura Starożytnej Grecji.
Chronologia: 776 p.n.e.
Pojecia: Akropol; Partenon; Erechtejon; Fidiasz; styl dorycki; styl jo nski;
styl koryncki; Lykejon; gaj Akademosa; igrzyska olimpijskie; olimpiada;
gimnazjon; politeizm; antropomorfizm; mity; filozofia; literatura; teatr;
rzezba; historiografia grecka.
Postacie: Tales z Miletu; Heraklit z Efezu; Pitagoraz z Samos; Anaksymander; Anaksymenes; Demokryt; Arystoteles; Platon; Ajschylos;
Sofokles; Eurypides; Arystofanes; Fidiasz; Poliklet, Herodot; Tukidydes.
Inne: wierzenia greckie (Atena, Hades, Apollo, Posejdon, Demeter).
- Olimpiada to okres pomiedzy igrzyskami olimpijskimi .......
- Zakonczenie kolumny w stylu doryckim mialo forme lisci akantu .......
- Gimnazjon byl miejscem uprawiania cwiczen fizycznych .......
- Arystofanes byl twórca komedii .......
- Tukidydes opisal przebieg wojny peloponeskiej .......
Zadania prawda - falsz:
17. Macedonia Filipa II i Aleksandra Wielkiego.
Chronologia: 338 p.n.e., 334 p.n.e., 333 p.n.e., 331 p.n.e.
Pojecia: filipiki; Cheroneja; Granik; Issos; Gaugamela; Aleksandria; Muzeum; diadochowie;
Antygonidzi; Ptolemeusze; Seleucydzi, epoka hellenistyczna.
Postacie: Filip II; Demostenes z Aten; Dariusz III; Aleksander Wielki.
- Filip II byl ojcem Aleksandra Wielkiego .......
- Po bitwie pod Cheroneja nastapil okres hegemonii macedonskiej w Helladzie .......
- Wschodnia granice imperium Aleksandra Wielkiego stanowila rzeka Indus .......
- Dynastia Ptolemeuszy objela wladze nad Azja Mniejsza po smierc Aleksandra Wielkiego .......
- Epoka hellenistyczna nastapila po smierci Aleksandra Wielkiego .......
Zadania prawda - falsz:
18. Poczatki starożytnego Rzymu.
Chronologia: 753 p.n.e., 509 p.n.e., 264-146 p.n.e., 216 p.n.e., 202 p.n.e., 168 p.n.e., 146
p.n.e.
Pojecia: Latynowie; Samnici; kolonie greckie (Tarent); pyrrusowe zwyciestwo; Kartagina; wojny punickie; kunktatorstwo, wojny macedonskie.
Postacie: Remus; Romulus; Pyrrus; Fabiusz Kunktator; Hannibal; Publiusz Kornelisz Scypion M lodszy
(Afrykanski); Katon Starszy.
- Wedlug tradycji, Rzym stal sie republika w 509 r. p.n.e .......
- Do 264 r. p.n.e. Rzym podbil caly Pólwysep Apeninski .......
- Kolonie greckie w walce z Rzymem wspomagal wladca Tarentu Pyrrus .......
- Katon Starszy nawolywal w swych mowach do pojednania z Kartagina .......
- Po III wojnie punickiej Kartagina zostala zburzona .......
Zadania prawda - falsz:
19. Rzym republikanski-poczatki cesarstwa.
Chronologia: 73 p.n.e., 49 p.n.e., 48 p.n.e., 44 p.n.e., 31 p.n.e., 9 n.e.
Pojecia: senat; zgromadzenia centurialne; zgromadzenia trybusowe; konsulowie; cenzor; pretor; edyl; kwestor; dyktator; trybun ludowy; patrycjusze; plebejusze; prowincje; namiestnik prowincji; powstanie Spartakusa; kryzys republiki; triumwiraty; wojna domowa; Rubikon; Farsalos; idy marcowe; pryncypat; pax romana, Las Teutoburski.
Postacie: Gajusz, Juliusz Cezar; Gnejusz Pompejusz; Brutus; Oktawian August; Marek Antoniusz; Kleopatra VII,
Warrus, Arminiusz.
Inne: przyczyny kryzysu republiki.
- Edyl zajmowal sie m.in. organizacja igrzysk w Rzymie .......
- Urzad dyktatora byl pelniony przez 6 miesiecy .......
- Juliusz Cezar slawe zyskal jako zdobywca Hiszpanii .......
- Pod Farsalos starly sie wojska Juliusza Cezara z wojskami Brutusa.......
- Oktawian August po przejeciu wladzy zachowal pozory ustroju republikanskiego, wprowadzajac faktycznie Rzym na droge cesarstwa .......
Zadania prawda - falsz:
20. Rzym cesarski.
Chronologia: 106, 122, 212, 330, 395.
Pojecia: legion; dominat; tetrarchia; limes; wal Hadriana, Dacja, Edykt Karakalli, Konstantynopol.
Postacie: Oktawian August; Trajan, Hadrian, Karakalla, Konstantyn Wielki; Teodozjusz Wielki, Dioklecjan.
- Zachodnia granica cesarstwa rzymskiego w Europie opierala sie na Renie i Dunaju .......
- Za twórce dominatu uwazany jest cesarz Dioklecjan. Jego reformy ustrojowe zastapily pryncypat .......
- W 330 roku Konstantyn Wielki oglosil Konstantynopol druga stolica cesarstwa.......
- Konstantyn Wielki podzielil w 395 r. cesarstwo na dwie czesci: wschodnia i zachodnia w celu lepszego zarzadzania panstwem .......
- Limes byl rodzajem umocnien obronnych chroniacych cesarstwo przed najazdami barbarzynców ......
Zadania prawda - falsz:
21. Kultura starożytnego Rzymu.
Pojecia: Forum Romanum; Koloseum; Panteon; akwedukt; termy; amfiteatr; luk triumfalny; gladiatorzy; romanizacja;
historiografia rzymska; prawo XII tablic.
Postacie: Gajusz Juliusz Cezar; Tytus Liwiusz; Tacyt; Wergiliusz; Horacy; Owidiusz; Cycero.
- Panteon byl swiatynia ku czci wszystkich bogów rzymskich .......
- Juliusz Cezar byl autorem prac O ”wojnie scytyjskiej” i „O wojnie domowej” .......
- Łaznie – termy – byl równiez miejscem spotkan towarzyskich Rzymian .......
- Horacy byl autorem „Eneidy” .......
- Oratorstwo to sztuka pieknej wymowy .......
Zadania prawda - falsz:
22. Chrzescijanstwo.
Chronologia: 313, 392.
Pojecia: Jezus Chrystus; Palestyna, Poncjusz Pilat; Stary Testament; Nowy Testament; gminy chrzescijanskie, przesladowania chrzescijan; Edykt Mediolanski; zakaz kultów poganskich w cesarstwie.
Postacie: Konstantyn Wielki; sw. Pawel z Tarsu; Neron; Galba; Teodozjusz Wielki.
- Poncjusz Pilat byl rzymskim namiestnikiem Syrii .......
- Pawel z Tarsu przeforsowal decyzje o przyjmowani do gmin chrzescijanskich wiernych spoza spolecznosci zydowskiej .......
- Edykt Mediolanski zalegalizowal chrzescijanstwo w cesarstwie rzymskim .......
- Do przesladowan chrzescijan dochodzilo m.in. za panowania cesarzy Nerona, Galby i Dioklecjana ......
- Zakaz sprawowania kultów poganskich wydal Teodozjusz Wielki w 392 r ........
Zadania prawda - falsz:
23. Upadek cesarstwa zachodniorzymskiego.
Chronologia: 378, 410; 451, 455; 476.
Pojecia: uzurpatorzy; psucie monety; Hunowie; Wizygoci; Wandalowie; detronizacja.
Postacie: Walens, Fritigern, Alaryk, Aecjusz, Teodoryk, Attyla, Genzeryk, Romulus Augustulus; Odoaker.
Inne: przyczyny upadku cesarstwa zachodniorzymskiego.
- Najslynniejszym wodzem Hunów, którzy wywolali wielka wedrówke ludów i przyczynili sie do upadku cesarstwa zachodniorzymskiego, byl Attyla .......
- Rzym w 410 r. zlupili Hunowie .......
- Rzym w 455 r. zlupili Wizygoci .......
- Ostatnim cesarzem rzymskim na zachodzie byl Romulus Augustulus .......
- Upadek cesarstwa zachodniorzymskiego nie oznaczal upadku cesarstwa na wschodzie .......
Zadania prawda - falsz: